Op allerlei terreinen laat de pandemie ons zien hoe we ervoor staan. In de maatschappij, in de politiek, in onze persoonlijke relaties, maar ook op ons werk.
Ondernemerschap versus lethargie
Een crisis als deze scheidt in meerdere opzichten de bokken van de geiten. Er zijn indrukwekkende voorbeelden van grote en kleine ondernemers die het roer omgooiden en hun bedrijf opnieuw uitvonden. Noodgedwongen, maar met overtuiging. Veel meer zien we een lethargische reactie waarbij hardnekkig wordt vastgehouden aan hoe het altijd is geweest en de belangrijkste strategische beslissing van de afgelopen maanden aansluiting op het overheidsinfuus was.
Hoe er met de crisis wordt omgegaan zal naar mijn overtuiging ook veel zeggen over het succes op lange termijn, ook als de pandemie zal afzwakken.
Virtuele teams
In menig opzicht bestaan teams op dit moment niet meer; ze zijn virtueel geworden, overeenkomstig het gelijknamige communicatieprogramma dat zoveel gebruikt wordt. Thuiswerken is daar debet aan, maar ook ziekte en het schrapen van alles wat niet noodzakelijk is voor het werk. De sociale functie van teams en collegiaal contact is hard achteruit gegaan en samen koffiedrinken via het scherm is daar een parodie op. Teamverbanden zijn niet zomaar te herstellen en dus zal de kwaliteit van samenwerking langdurig lijden onder deze periode en zal het veel inspanning vragen om die te herstellen.
Dominantie van bepaalde teamrollen
Vooral alle vormen van beeldbellen hebben een eenzijdigheid in besprekingen en besluitvorming tot gevolg gehad. Deze vorm van communicatie leent zich namelijk veel meer voor degenen die primair reageren, taakgericht zijn en liever een snel maar verkeerd besluit nemen dan meer tijd te besteden aan een beter besluit, en juist minder voor hen die secundair reageren, die willen brainstormen en reflecteren en die meer mensgericht zijn.
Het kan bijna niet anders dan dat deze eenzijdigheden merkbaar zullen zijn in de kwaliteit van het draagvlak voor genomen besluiten.
Corona als reden of dekmantel
Nu de steunmaatregelen op hun einde lijken te lopen, raken sommige bedrijven serieus in de problemen en gaan reorganiseren. Hoe pijnlijk ook, in sommige gevallen is dat begrijpelijk.
Maar in de slip stream zien we ook al bedrijven die niet serieus zijn geraakt door de pandemie en die de actuele situatie aangrijpen als dekmantel voor ingrepen die de bedrijfsleiding toch al in gedachten had: zowel in de vorm van ontslagen als ingrepen in de arbeidsvoorwaarden.
Thuiswerken niet voor iedereen gezond
Uit bescheiden peilingen is gebleken dat slechts weinigen helemaal op thuiswerken zouden willen overschakelen; de meesten zouden een combinatie van kantoor en thuis wensen. Sommigen merkten dat hun geestelijke gezondheid leed onder het thuiswerken en het gemis aan sociale contacten, vooral alleenstaanden en mensen voor wie werk het enige sociale netwerk is.
Leidinggeven in crisis
In twee opzichten legde de pandemie bloot hoe wordt leiding gegeven. Ten eerste vanwege het thuiswerken. Niet alleen wordt duidelijk of vanuit vertrouwen of wantrouwen (spyware!) wordt leiding gegeven, maar ook of de leidinggevende werkelijk situationeel te werk kan gaan in de mix van sturing en ondersteuning. Sommigen krijgen hun werk in isolatie nu eenmaal niet gepland. Ten tweede gaat het dan om hoe omgegaan wordt met de onzekerheid van medewerkers, over hun gezondheid én over hun werk. Wordt dit probleem genegeerd of geadresseerd?
Zakenreis als nieuw statussymbool
Nu duidelijk is geworden dat bedrijven zonder veel nadelige gevolgen 90% van de internationale zakenreizen kunnen schrappen, zal een zakenreis weer een echt status symbool worden voor het topmanagement. Of een incentive voor top performers.
Mogelijk geldt dat wel op meer terreinen, zoals het ongepland naar kantoor mogen komen.
Zowel voor directies als ondernemingsraden ligt er een uitdaging om in de Corona-spiegel te kijken en te bepalen welke effecten zo kunnen blijven en welke aangepakt moeten worden. Maar ook om te zien welke sterke en zwakke punten de pandemie in de organisatie heeft blootgelegd.